Erkentelijkheid

Gisterenavond werd mijn boek De Madonna's van Scherpenheuvel voorgesteld tijdens een mooie, artistiek gevulde avond in De Heerlyckheid in Scherpenheuvel. Er was veel volk, er werd voorgelezen, gezongen, gesproken, gelachen en zelfs door heel wat mensen een traantje gelaten.

Ik kreeg de kans om alle mensen te bedanken die hebben meegeholpen bij het tot stand komen van deze avond en mijn eerste boek. Want de tekst van een boek schrijf je in je eentje, maar voor de geboorte heb je hulp nodig! Ik publiceer hier de speech zoals ik hem had voorbereid. Dat hij hier of daar anders klinkt dan de versie van gisterenavond, schrijf ik gemakkelijkheidshalve toe aan de emotie en verwarring van het ogenblik.
 

Acteurs

·       Marleen Thuys, in het echte leven leerkracht van het 6^e leerjaar en juf van mijn 2 jongste kinderen, die de hele voorstelling gedragen heeft met haar mooie stem.

·       Emma Wyndaele, enthousiaste vrijwilliger van het laatste uur, die met haar ravissante verschijning gestalte gaf aan Lowiske.

·       Mijn zus An Mertens, die een levensechte Isabelle neerzette, zoals ze hier in Scherpenheuvel nog nooit vertoond werd. Ook dank ik haar voor de eindredactie van het boek. Nog eens mijn excuses voor de 400 overbodige komma’s die je met veel geduld uit de tekst hebt gevist.

   

Zangers

Gust Deflem en Jef Beutels, allebei bestuursleden van Erfgoed Scherpenheuvel, die er met hun warme stemmen en al even warme songkeuze een onvergetelijke avond van gemaakt hebben!

  

Kaarkatten

Jullie hebben het misschien al gemerkt, maar er lopen hier 2 schichtige figuren rond, die jullie met listige ogen in de gaten houden. Zij zijn de Kaarskatten. Sinds mensenheugenis werd de invalsweg naar de kerk min of meer bezet door een schare vrouwen die kaarsen en andere religieuze prullaria en diensten probeerden te slijten aan de pelgrims. Gehuld in zwarte kapmantels klampten ze de bezoekers aan en vielen hen lastig. Zo verwierven ze de bijnaam Kaarskatten, als waren ze krolse kattinnen die de bedevaarders in het voorbijgaan besprongen. Ik ben niet zeker dat Julia Jacobs en Greta Wittevrouw bereid zijn zo ver te gaan in hun vertolking van de inmiddels uitgestorven Scherpenheuvelse Kaarskatten, maar ze zullen jullie zeker met veel plezier een kaarsje geven dat jullie mee naar huis mogen nemen.

  

Uitgeverij

·       Veerle Wauters van Uitgeverij wave, een jonge ondernemer, die duidelijk een neus heeft voor wat goed is! Ik ben haar heel dankbaar voor haar geloof in het boek, voor haar lef om een onberekend risico te nemen en voor haar inzet, zowel persoonlijk als financieel, want neem het van me aan, een boek uitgeven en lanceren doe je niet met kwartjes en halve franken.

·       Ook dank aan Jos Wauters van Graphic-Concept voor de fijne samenwerking en het engelengeduld tijdens het werk aan de layout van de tekst en de cover. We hebben een paar ‘kwade’ momenten gehad, maar toch is het allemaal goed gekomen.  

 

Fotografen

Ook een woordje van dank voor Guy Scholiers en Herman Beddegenoodts van fotoclub Objectief. Herman heeft eens met zijn ogen gerold toen ik hem uitlegde dat er voor de cover een foto moest gemaakt worden van een meute Mariabeeldjes. Hij en Guy hadden er niet het flauwste idee van wat de uiteindelijke bedoeling was van die zotte opstelling, maar ze hebben zonder aarzelen mijn aanwijzingen gevolgd. Ze hebben ook een heel aantal van de illustraties die in het boek staan bewerkt. Vooral dan Herman. Ik wil ook de mensen bedanken die prenten, schilderijen of voorwerpen ter beschikking hebben gesteld. Niet alles heeft de uiteindelijke selectie gehaald, maar wie weet vinden die foto’s en illustraties ooit nog hun weg naar andere publicaties.

 

Organisatie van de avond

·       Monique De Dobbeleer van vzw De Vlaspit, voor het gebruik van dit prachtig gebouw. We zullen ons best doen om de boel niet teveel af te breken.

·       Marianne en Lieve Van den Berghe van de Festivalshop voor de kostuums, die zij ter beschikking hebben gesteld omdat zij, net als ik, houden van Scherpenheuvel, maar vooral omdat zij al van het allereerste uur fan waren van de Madonna’s.

·        Mijn oudste kinderen en mijn nichtje, die jullie tijdens de receptie met de glimlach van achter de toog van drank zullen voorzien. En mijn jongste kinderen die (ook al weten ze het nog niet) vanavond mogen helpen met glazen afruimen.

·        Zonder Erfgoed Scherpenheuvel en de steun van Francis Tielens en Juul Claes, die allebei onvoorwaardelijk in het boek geloofd hebben, zou deze prachtige avond niet de aankleding gekregen hebben die hij nu heeft. Zij vonden dat de Madonna’s een memorabele geboorte verdienden. En dankzij deze mooie voorstelling hebben ze die ook gekregen.

 

Erfgoed Scherpenheuvel is trouwens voor meer verantwoordelijk dan alleen de organisatie van deze boekvoorstelling. Twee jaar geleden wandelde ik nietsvermoedend de Pelgrim binnen en werd onderschept door een enthousiaste Juul Claes die op zoek was naar acteurs voor enkele historische taferelen die zouden worden opgevoerd tijdens Open Monumentendag. Voor ik het wist, was ik vrijwilliger om Isabella te spelen. De repetities en opvoeringen van de taferelen waren geweldig plezant. Ze waren ook het beginpunt van enkele onverwachte vriendschappen.

Maar wat al even onverwacht was, was het gevoel dat ik overhield aan de evocaties. De scenario’s, hoe knap geschreven ze ook waren (en mijn excuses aan de auteur indien die hier aanwezig is) strookten niet helemaal met de werkelijkheid. Ik speelde Isabella, in satijnen gewaad en met een molensteenkraag, en mijn sympathieke buurman Frans Mattheus speelde een al even rijkelijk uitgedoste Albrecht, die na de bouw van de kerk de plannen van het 7-puntige stratenplan goedkeurde. Maar historisch is dat onmogelijk, vermits Albrecht de voltooide kerk nooit heeft gezien en Isabella de inhuldiging bijwoonde als weduwe en non.

 

De misvatting bleef op mijn maag liggen, en toen ik tijdens mijn opleiding Literatuur en Media een onderwerp voor mijn eindwerk moest vinden, groeide uit mijn ongemak de idee om iets te schrijven over hoe de geschiedenis hier dan wel gelopen was. Geen naslagwerk of kunstboek, geen pamflet voor of tegen het katholiek geloof, maar een kroniek van het dorp op de scherpe heuvel, gezien door de ogen van enkele vrouwen die er door de eeuwen heen leefden, liefhadden en stierven.

   

Onmisbaar was ook Michaël Hanne, de toegewijde archivaris van de Basiliek, met wie ik een diepgewortelde liefde voor de geschiedenis van dit dorp en deze kerk gemeen heb. Hij stond dag en nacht klaar om op mijn emails, sms’en en vragen te antwoorden. En neem dat gerust letterlijk.

De meest onwaarschijnlijke vriendschap die tijdens het schrijven van dit boek ontstaan is, is met de man die zijn hele leven ten dienste stelt van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel. Pastoor Luc Van Hilst heeft tijdens onze gesprekken met passie gepraat over het verleden van zijn parochiekerk en zijn bedevaartsoord. Hij kon het met zoveel detail en inspiratie vertellen, dat het leek alsof de tijdreizen echt waren. Hij toverde als het ware Joost Boeckaert, de eerste pastoor van Scherpenheuvel, weer tot leven. Maar een aantal van de dingen die hij zei, brachten me ook danig in de war. Die onvoorwaardelijke devotie en liefde voor Onze-Lieve-Vrouw, die hij uitwasemt langs elke porie van zijn lichaam, die kon ik zelf niet op dezelfde manier voelen of proeven. Ik begreep er steeds minder van. En ook al schreef ik het boek als een kroniek over een dorp, toch werd het onderhuids een zoektocht naar Maria.

 

Want tijdens het schrijven en het imaginaire reizen door de tijd werd er mij stilaan iets duidelijk. Maria liet mij niet onverschillig. Ik merkte dat mijn mening over Haar onophoudelijk veranderde, en ik nam dat als het beste bewijs dat Zij mij diep raakt. Voor iemand die je onverschillig laat, heb je al gauw een mening klaar. Dan heb je genoeg aan een algemeen oordeel. Maar een algemeen oordeel heb ik niet gevonden toen ik aan het einde van het boek kwam, en daar ben ik Luc Van Hilst dankbaar voor. Ook voor het feit dat hij hier vanavond iets wil zeggen. Ik heb hem gevraagd om mild te zijn. Mild voor het boek, niet noodzakelijk voor mij. Hij heeft beloofd zijn best te doen.

 

Maar voor ik hem aan het woord laat, wil ik nog één iemand bedanken. Ik denk dat ze het zelf nog niet weet, maar ik heb het boek opgedragen aan mijn moeder, omdat zij de eerste madonna was in mijn leven. Zij heeft mij de liefde voor dit dorp niet met de paplepel, maar met de moedermelk meegegeven. Zij heeft mij een thuishaven gegeven en een mooier geschenk kan een mens zich niet wensen.