Aspelare

_
Het was een maandagnamiddag in september toen mijn vader mij kwam halen om naar Aspelare te rijden. We hadden er een halve dag voor uitgetrokken en mijn zus, die ook mee ging, had zelfs verlof genomen. De rit zou twee uur duren, zei hij, maar onderweg bleek al snel dat we een half uur te vroeg op onze afspraak zouden arriveren.
Aspelare ligt in Oost-Vlaanderen, dichter bij Ninove dan bij Zottegem. Ik was er nog nooit geweest. Mijn vader wel en dat was precies de reden waarom we er naartoe gingen. Om herinneringen op te halen, in de hoop daarmee de cirkel van zijn leven wat ronder te maken.
In september 1945, vlak na de oorlog, was mijn vader, Walter, tien jaar oud. Hij was de oudste van vier kinderen en woonde samen met zijn hoogzwangere moeder, broer en zus in bij zijn grootouders.
Zijn moeder was afkomstig van Wondelgem, bij Gent, maar was na haar huwelijk in Berchem komen wonen. Ze wilde terug naar haar geboortedorp en trok, samen met haar kinderen, in bij haar oom en zijn gezin. Al snel bleek dat het huis veel te klein was voor zoveel groot en klein volk. Er moest naar een alternatieve oplossing gezocht worden.
Een tante van mijn vader had een dochtertje dat school liep in het Regina-Caelilyceum in Dilbeek. Via de non die les gaf aan haar dochter had die tante een oproep gedaan bij de ouders van de leerlingen in de hoop een pleeggezin te vinden dat ertoe bereid was een kind tijdelijk op te vangen. Daar kwam onmiddellijk reactie op. De weduwe Van Ongeval uit Aspelare stelde zich kandidaat om de jonge Walter voor minstens een jaar in huis te nemen. Haar man zaliger was pachter geweest en had haar heel wat grond nagelaten. Op die manier slaagde ze er behoorlijk in om haar drie dochters, José, Simone en Henriette (Jet) op te voeden en ze vond dat er nog plaats over was voor een extra ziel. Dat ene jaar bij de familie Van Ongeval is er uiteindelijk twee geworden.

Het was Simone die opendeed. Voorovergebogen en leunend op haar stok stond ze in het deurgat te glunderen. Ze zag er veel ouder uit dan ik had verwacht en straalde een kwetsbaarheid uit waarop ik niet was voorbereid. Dat we te vroeg waren vond ze helemaal niet erg, zei ze, en ze riep over haar schouder de gang in: ‘José, onze Walter is hier!’ Toen ik haar een hand gaf, voelde ik mij meteen schuldig dat ik zo hard geknepen had.
José, met haar tweeëntachtig jaar de oudste van de zusters Van Ongeval, kwam ons tegemoet en begroette ons allemaal hartelijk. Ze leidde ons de woonkamer binnen, waar alles in gereedheid gebracht was voor ons bezoek. Mijn vader was een maand eerder al eens op verkenning gekomen en had meteen een nieuwe afspraak gemaakt om met zijn eigen dochters terug te keren.
In een mum van tijd zaten we met dertien mensen rond de tafel. Geraardbergse mattetaarten, hete koffie en een levendig, driedimensionaal puzzelstuk uit mijn vaders verleden. José en Simone hebben heel hun leven samen in hun ouderlijk huis gewoond en met een beetje genade mogen ze er ook sterven. Jet heeft aan haar huwelijk drie kinderen en zes kleinkinderen overgehouden. Zij was met een deel van hen ook present. Tot ieders verbazing konden we het quasi ogenblikkelijk met elkaar vinden. Alsof onze gedeelde geschiedenis een verwantschap had gekweekt die tijd en ruimte oversteeg.

Simone haalde een zwart-witfoto boven. Ze had er hard naar gezocht. Er stond een blonde, verlegen jongen op. Ik herkende hem meteen van de twee, drie andere oude foto’s die ik vroeger van mijn vader al had gezien. Hij droeg een keurig pakje, een vest en korte broek. Zijn dikke wollen kousen had hij, zoals het toen hoorde, tot onder zijn knieën opgetrokken en ook al kon ik de kleur van zijn schoenen niet zien, had ik het vermoeden dat ze bruin moeten geweest zijn.
‘Die foto is hier vlak naast het huis getrokken,’ zei Simone en het vergde me enige moeite om mijn emoties te verbergen. De tienjarige jongen die mijn vader ooit was, het kind dat ik nooit zal ontmoeten, liep door de gangen van dit huis, speelde in deze tuin en rende door de velden van dit dorp met jonge meisjes die nu oude vrouwen zijn.

Het afscheid ging gepaard met de belofte van een nieuw bezoek. Ilse, de dochter van Jet, zei dat we op Facebook voortaan contact kunnen houden. José en Simone wuifden ons uit aan de voordeur. We reden de straat uit en passeerden het schooltje waar mijn vader ooit de schoolbanken deelde met andere kinderen van deze Oost-Vlaamse gemeente.

Natuurlijk ben ik dankbaar voor deze ontmoeting en voor de warmte waarmee mijn vader, zus en ik ontvangen werden. Maar veel meer nog ben ik dankbaar voor de generositeit waarmee José, Simone, Jet en vooral hun moeder vierenzestig jaar geleden geheel belangenloos een kind hebben opgevangen dat hun vriendschap en liefde nodig had. Ze hebben een stukje van zichzelf gegeven dat mijn vader na al die jaren nog steed in zich draagt. En dat schept een band. Blijkt nu dat ik familie heb in Aspelare.
_